صنایع شیمیایی پارس

تاثیر منبع سدیم بر عملکرد رشد جوجه های گوشتی

مقدمه:

استفاده از فیتاز در جیره طیور سبب کاهش تاثیرات منفی زیست محیطی از طریق کاهش دفع فسفر به محیط می‌شود. علاوه‌بر انرژی و پروتئین، فسفر نیز یکی از گران‌ترین ماده مغذی در جیره طیور به شمار می‌رود (Létourneau‐Montimy et al., 2011).

فسفر موجود در دانه‌های غلات، لگوم‌ها و دانه‌های روغنی به طور عمده به صورت اسید فیتیک هست که قابلیت دسترسی کمتری برای طیور دارد. یکی از راه های افزایش قابلیت دسترسی این ماده مغذی در طیور استفاده از آنزیم های خوراکی همچون فیتاز در جیره آنها می‌باشد (Amerah and Ravindran, 2009).

علاوه‌بر فسفر، سدیم نیز می تواند از حضور فیتاز در جیره بهره‌مند ‌گردد (Akter et al., 2019).

سدیم و کلر که معمولا از طریق افزودن ترکیب سدیم کلرید (نمک) به جیره تأمین می‌شود، غلظت بالای سدیم در جیره طیور می‌تواند سبب افزایش مصرف آب و رطوبت بستر و کاهش مصرف خوراک و رشد حیوان گردد (Collett, 2012).

در دمای بالای محیط، بیکربنات سدیم (جوش شیرین) نقش مهمی در توازن اسید بر عهده دارد (Hayat et al., 1999).

در مطالعات اخیر محققان ظرفیت اتصال به اسید (acid-binding capacity, ABC) اجزای خوراک را به ترکیبات شیمیایی خوراک ربط دادند (Gilani et al., 2013; 2016).

این ظرفیت بصورت میلی اکی والان اسید مورد نیاز برای کاهش pH جیره به سطح از پیش تعیین شده تعریف شده است (Rynsburger, 2009). ارتباط بین pH و ABC،  سلامتی دستگاه گوارش حیوان و متعاقباً هضم و جذب مواد مغذی و عملکرد حیوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

هدف از این مطالعه بررسی تاثیر دو منبع سدیم (سدیم کلرید و ترکیب سدیم کلرید با بیکربنات سدیم) و ۴ سطح فیتاز برغلظت مواد مغذی در سنگدان، قابلیت هضم ظاهری و استفاده مواد مغذی و انرژی در ژژنوم و ایلئوم، pH ماده هضمی و قدرت شکستگی استخوان در جوجه‌های گوشتی ۲۱ روزه می‌باشد.

مواد و روش‌ها:

این آزمایش که با استفاده از ۴۳۲ جوجه گوشتی نر یک‌روزه نژاد کاب (Cobb) انجام شد دارای ۹ جیره‌آزمایشی بود که در شکل یک ارائه شده است. این آزمایش به صورت فاکتوریل ۲×۴+۱ و در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا شده است. داده‌ها بصورت طرح فاکتوریل ۲×۴ با مقایسه کنتراست کنترل مثبت و جیره های دارای بدون فیتاز (صفر) آنالیز شده است.

نتایج:

افزودن فیتاز به جیره به صورت خطی سبب بهبود افزایش وزن روزانه، مصرف خوراک (روزهای ۰ الی ۱۴ و روزهای ۰الی ۲۱) شد (P < 0.05). ماده خشک و انرژی قابل هضم ظاهری ژژنومی در گروهی که  فقط جیره‌های حاوی سدیم کلرید مصرف کرده بودند افزایش یافت (بصورت خطی و درجه دوم؛ P < 0.05). تاثیر خطی در اثر افزودن فیتاز به جیره‌های دارای ترکیب سدیم کلرید و سدیم بیکربنات مشاهده شد (P < 0.05)، علاوه‌بر این افزودن فیتاز سبب بهبود قابلیت هضم ظاهری نیتروژن و فسفر شد (بصورت خطی و درجه دوم؛ P < 0.05). استفاده ظاهری ماده خشک، انرژی، نیتروژن و انرژی قابل متابولیز با افزایش سطح فیتاز جیره به صورت خطی افزایش یافت (P < 0.05).  همچنین استفاده ظاهری فسفر در هر دومنبع سدیم به صورت خطی افزایش یافت (P < 0.05)، در صورتی که فقط در جیره‌های دارای ترکیب سدیم کلرید و بیکربنات سدیم استفاده ظاهری کلسیم روند افزایشی نشان داد (P < 0.05). با افزودن فیتاز قدرت شکستگی استخوان (خطی و درجه دو) و خاکستر استخوان (خطی) افزایش یافت (P < 0.05). ترکیب سدیم کلرید و سدیم بیکربنات سبب کاهش pH ماده هضمی در ایلئوم پروکسیمال (Proximal ileum) شد، در حالیکه pH ماده هضمی در ایلئوم دیستال (Distal ileum، بصورت خطی) و میانگین pH محتویات ایلئوم (بصورت خطی و درجه دو) با افزودن فیتاز افزایش یافت (P < 0.05). نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از فیتازمنجر به بهبود عمکلرد پرنده‌ها و استفاده از مواد مغذی و انرژی می‌گردد، با این حال این پارامترها تحت تاثیر منبع سدیم قرار نگرفتند. با توجه به نتایج این مطالعه بیکربنات سدیم بدون هیچ تاثیر منفی بر عملکرد طیور می‌تواند جایگزین بخشی از سدیم کلرید جیره شود.